با اینکه تصمیم درستی گرفتهایم و حتی قدمهای خوبی را هم برای انجامش برداشتهایم اما پس از مدتی دچار فراموشی و سستی میشویم و حرکتمان به سوی مقصد، کند یا متوقف میشود. حال پرسش این است چگونه میتوانیم تصمیمها و حرکتهای خود را از خطر فراموشی و غفلت در امان نگه داریم؟
ذکر، مقابل فراموشی است
در دین ما راهکار مقابله با فراموشی و غفلت «ذکر» است. ذکر و تذکر یعنی یاد کردن و یادآوری؛ یعنی نقطه مقابل فراموشی. هنگامی که تصمیم به ترک فعل غلطی داریم یا میخواهیم عادت سازندهای را به قصد رشد و تعالی در خود ایجاد کنیم، ذکر و یادآوری کردن میتواند مسیری خلاف فراموشی و غفلت پیش روی ما بسازد. به گفته کارشناسان دین، زیارت و دیدار امام به صورتهای مختلف موجب ذکر میشود و ما را از غفلت و فراموشی دور میکند که به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم.
با زیارت یاد خدا در دلها زنده میشود
زیارت امام یاد خداوند را در دل انسان زنده میکند. همانطور که میدانید یکی از آداب زیارت، مشغول بودن زبان و دل به ذکر و تسبیح خداوند است. همچنین بر فراوانی صلوات بر رسول خدا(ص) و اهلبیت(ع) تأکید شده است. از سوی دیگر، متونی که هنگام زیارت امام میخوانیم، سراسر ذکر خداوند است و یادآوری لطف، رحمت، بخشندگی و مهربانی او. هر چه بیشتر به یاد خدا باشیم، ارتباط عاطفی و محبت ما به خداوند بیشتر شده و همین ارتباط و محبت سبب میشود برای اصلاح خودمان بیشتر تلاش کنیم تا مورد رضایت و پذیرش خداوند قرار گیریم. امام علی(ع) میفرماید: «مداومت بر ذکر، خوراک روح و کلید صلاح و پاکی است». (غررالحکم، ح ۹۸۳۲)
زیارت یادآور مسیر بندگی و اطاعت است
در روایات آمده هنگام تصمیم برای زیارت امام حسین(ع)، انسان غسل کرده و این دعا را که سراسر آن آموزش توحید و تأکید بر آن است، بخواند: «پروردگارا! من و قلب مرا پاک نما، گشایشی در سینه من ایجاد کن، بر زبان من ذکر و ستایش و ثنای خود را جاری کن زیرا هیچ قدرتی بدون اراده تو وجود ندارد. من میدانم قوام و هستی دین من بر تسلیم دربرابر دستورات تو و پیروی از سنت فرستاده تو و شهادت بر تمام پیامبران پیشین و فرستادگانت استوار است... پروردگارا! من رو به سوی تو آوردهام و امور زندگی خود را به تو واگذار کردهام، خود را تسلیم تو کرده و برخوردار از پشتیبانی تو میدانم و بر تو توکل میکنم؛ زیرا هیچ پناهگاه و نجاتبخشی جز تو نیست». (ابنقولویه، ۱۳۵۶ش، ص۳)
با توجه به عبارات این دعا متوجه چند امر از برکات زیارت ائمه(ع) میشویم که نخستین آن تطهیر قلب زائر پیش از حرکت به قصد زیارت است و پس از آن توجه دادن به توحید و ذکر و یاد خدا در ابتدای زیارت و در ادامه توجه به اطاعت و بندگی پروردگار است. با این توجه و تذکر، زائر پس از زیارت برای ادامه مسیر آماده شده و توان دوبارهای برای بازیابی قصد و نیت خود برای خودسازی و اخلاص پیدا میکند.
زیارت، یادآور الگو بودن ائمه(ع) است
همانطور که گفته شد ما انسانها موجوداتی ذاتاً فراموشکار هستیم. زیارت ائمه(ع) و بزرگان دین برای ما فرصت آشنایی با الگوهای بزرگی است که میتوانند راهنمایی برای ادامه مسیر زندگی و بندگی باشند. امری که با توجه به سیره و کلام این بزرگان تحقق مییابد.
ذکر، مقابل فراموشی است
در دین ما راهکار مقابله با فراموشی و غفلت «ذکر» است. ذکر و تذکر یعنی یاد کردن و یادآوری؛ یعنی نقطه مقابل فراموشی. هنگامی که تصمیم به ترک فعل غلطی داریم یا میخواهیم عادت سازندهای را به قصد رشد و تعالی در خود ایجاد کنیم، ذکر و یادآوری کردن میتواند مسیری خلاف فراموشی و غفلت پیش روی ما بسازد. به گفته کارشناسان دین، زیارت و دیدار امام به صورتهای مختلف موجب ذکر میشود و ما را از غفلت و فراموشی دور میکند که به چند نمونه از آنها اشاره میکنیم.
با زیارت یاد خدا در دلها زنده میشود
زیارت امام یاد خداوند را در دل انسان زنده میکند. همانطور که میدانید یکی از آداب زیارت، مشغول بودن زبان و دل به ذکر و تسبیح خداوند است. همچنین بر فراوانی صلوات بر رسول خدا(ص) و اهلبیت(ع) تأکید شده است. از سوی دیگر، متونی که هنگام زیارت امام میخوانیم، سراسر ذکر خداوند است و یادآوری لطف، رحمت، بخشندگی و مهربانی او. هر چه بیشتر به یاد خدا باشیم، ارتباط عاطفی و محبت ما به خداوند بیشتر شده و همین ارتباط و محبت سبب میشود برای اصلاح خودمان بیشتر تلاش کنیم تا مورد رضایت و پذیرش خداوند قرار گیریم. امام علی(ع) میفرماید: «مداومت بر ذکر، خوراک روح و کلید صلاح و پاکی است». (غررالحکم، ح ۹۸۳۲)
زیارت یادآور مسیر بندگی و اطاعت است
در روایات آمده هنگام تصمیم برای زیارت امام حسین(ع)، انسان غسل کرده و این دعا را که سراسر آن آموزش توحید و تأکید بر آن است، بخواند: «پروردگارا! من و قلب مرا پاک نما، گشایشی در سینه من ایجاد کن، بر زبان من ذکر و ستایش و ثنای خود را جاری کن زیرا هیچ قدرتی بدون اراده تو وجود ندارد. من میدانم قوام و هستی دین من بر تسلیم دربرابر دستورات تو و پیروی از سنت فرستاده تو و شهادت بر تمام پیامبران پیشین و فرستادگانت استوار است... پروردگارا! من رو به سوی تو آوردهام و امور زندگی خود را به تو واگذار کردهام، خود را تسلیم تو کرده و برخوردار از پشتیبانی تو میدانم و بر تو توکل میکنم؛ زیرا هیچ پناهگاه و نجاتبخشی جز تو نیست». (ابنقولویه، ۱۳۵۶ش، ص۳)
با توجه به عبارات این دعا متوجه چند امر از برکات زیارت ائمه(ع) میشویم که نخستین آن تطهیر قلب زائر پیش از حرکت به قصد زیارت است و پس از آن توجه دادن به توحید و ذکر و یاد خدا در ابتدای زیارت و در ادامه توجه به اطاعت و بندگی پروردگار است. با این توجه و تذکر، زائر پس از زیارت برای ادامه مسیر آماده شده و توان دوبارهای برای بازیابی قصد و نیت خود برای خودسازی و اخلاص پیدا میکند.
زیارت، یادآور الگو بودن ائمه(ع) است
همانطور که گفته شد ما انسانها موجوداتی ذاتاً فراموشکار هستیم. زیارت ائمه(ع) و بزرگان دین برای ما فرصت آشنایی با الگوهای بزرگی است که میتوانند راهنمایی برای ادامه مسیر زندگی و بندگی باشند. امری که با توجه به سیره و کلام این بزرگان تحقق مییابد.
خبرنگار: آزاده خلیلی
نظر شما